Bu güne dair bir şey yazmak niyetim asla yoktu. Ta ki "Kadın Anadır" afişini görene dek.Onu gördükten sonra, ne uzunlukta olacağını ve nereye varacağını bilmediğim bir yazma güdüsü tetiklendi. Ben ana değilim ama kadınım. Buna ne yapacağız şimdi? Ana olmadıkça kadın olamayacak mıyım yani sizin bakış açınıza göre diye söylendim elimde olmadan.
Kadın ana, kadın çalışan, kadın siyasetçi, kadın öğretmen, kadın emekçi, iş kadını, temizlikçi kadın, kadın oyuncu, kadın sporcu, kadın yazar, kadın akademisyen, kadın doktor, kadın avukat, dişi kadın, güçlü kadın, erkek gibi kadın, ev kadını, evli kadın, bekar kadın, dul kadın, namussuz kadın, okumuş kadın, ilk kadın milletvekili, ilk kadın doktor, kadın motorcu, kadın spiker, ... Say say bitmeyen sıfatlar ve kadın.
Ya adam ? İş adamı, bilim adamı..Belki çok öfke anlarında ahlaksız adam. Genelde ise "Akıllı ol, adam ol." ve "Adam gibi yap şunu." veya "Adamın asabını bozma." gibi adam=insan gibi kullanılır... Dişi ya da erkek mi bakılmadan direkt bu ifadeler kullanılır. Kadın gibi yap denmez hiç. Diğer tanımlarda ise "erkek" girer devreye hemen. Bekar erkek, erkek öğretmen, erkek sporcu.. Ki erkek eklenmese de sadece sporcu dersen erkek anlaşılacağından kadın sporcu, kadın öğretmen varsa eklenmek zorunda kalınır. Dişi sporcu denilmez ama hiç bir zaman. Hatun çok dişi gibi cinsellik kokan vurgular harici.
Bu yerleşik ve alışılagelen kullanım şekli özeti işte herşeyin. Günümüzde daha da çığırından çıkan ifadelerle kız mı, kadın mı gibi vurgularla ataerkil toplum olmanın ötesi, cinsiyet ayrımı yapan ve bunu dişi insan aleyhinde erkek insan lehine yapan bir toplum olmanın, insan türü erkek cinsten ibaret, kadın ise adamın altında bir başka sınıf göstergeleri hepsi.
"Kadın insandır, erkek ise insanoğlu." demiş Neşet Ertaş. Ama bu sözü de yetmiyor bu konuda bence.
"Kadın" ve "Adam" önemlidir. "Kadın" ve "Adam" olabilmek güzeldir, önemlidir. "Kadın ve Adam" ya da "Adam ve Kadın" olabilmek de bir o kadar önemlidir.
Her cinste var olan dişi ve erkek cinslerinin, insan türünde düşünce ve davranış yönünden olgunlaşmış halidir "kadın" ve "adam". Önemlidir vesselam. Dişi kedi, erkek kedi vardır ama kadın kedi, adam kedi yoktur. Kadın ve adam, insana mahsustur.
Ama bizler bu toplumda bunların içinden çıkana dek o kadar yalpalar, o kadar bocalarız ki... İnsan olarak değerimizi, insanlığın anlamını, erkek ve dişiliği, adam ve kadınlığı çözmek yolculuğu o kadar zordur ki bu topraklarda. Doğamızı, doğal olanı yaşamak ve olmak, kendin olabilmek ...
Önce insan, sonra dişi ve erkek insan olarak "kadın" ve "adam" olabilmek, sonrasında ise "kadın ve adam" ya da " adam ve kadın" olabilmek yolculuğu uzundur bizde ve dünyanın benzer başka topraklarında.. Ya da imkansız. Bazen hatta çokça ise tersi denenir, "dişi ve erkeğin birlikte "kadın ve adam" olabilme yolculuğunu yaşaması .. O daha da çetrefilli, engebelidir. Kadının adı yoktur farklı şekilde kullanılır yıllardır; ancak belki bu tanımlamalar olmadan sadece "kadın" olması,"kadınlık" nedir onu farketmesi de kastedilebilir bu sözle. Ki ne yazık ki bir anlık kıpırtı harici değişim yaşatamamıştır, feminizm ile örtüştürülmüştür hemen.
O yüzden "Kadınlar Günü" veya "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" kutlamak yahut google doodle'ında yer verilen 'her story our story' vurgusu yerine, "my story" ve "our story" diyebilmek; "insan" ve "birlikte yaşam" kilit noktalarına odaklı farkındalık ve kutlamalar yapmak devrine geçilsin artık. Bugünün ortaya çıkış öyküsü sürekli vurgulanarak bunlar normal ve zıttı için mücadele şart algısı yıkılabilsin diye farklı yollar kullanılsın.
Zaten her gün duyduğumuz olaylar da, artık yaş ve cinsiyet sınırı olmadan "insan"a, "insan gibi insan"a odaklanma gereğine yöneltmiyor mu okları ?
"İnsan denen sosyal varlık" saptamasındaki "insan" ve diğer insanlarla "birlikte yaşama sanatı"nın içini doldurup; "dişi ve erkek bireylerin kadın ve adam olabilmeyi başarabilmeleri" sağlansa... Dünya güzel adam ve güzel kadınlarla dolu ama erkek ve kadın şeklindeki vurgudan uzak, kendi türüyle barışmış insanlara yuva haline gelince, diğer canlı türlerine eziyet ve doğaya zarar vermenin bırakıldığı bir yaşam alanı olabilir bir ucundan belki, kim bilir.
Hayat paylaşınca ve paylaşmayı bilecek olgunluğa gelen adam ve kadınlarla güzel. Onlardan olabilmek ve bu yol sırasında bir sürü adam ve kadınlarla güzel paylaşımlarda bulunmak,insan gibi insan olabilmeyi başarmak; önce kendi kalbimiz ve vicdanımızda yakaladığımız huzur ve mutluluğu paylaşarak çoğaltabilmek umuduyla.
insan...
kadın insan ...
Not. 8 Mart 2022'den 2023'e kadar bekleyen bir yazı bu. 6 Şubat 2023 günü gerçekleşen deprem sonrası ihtiyaçlar arasında hijyenik ped geçmesi bile ayıp sayılan evrelerde paylaşıldı. Depremde geride kalan çocukların tarikatlara teslim edildiğine şahit olunan, cocuklara tekbir getirtilen videoların ortada dolanmasına sessizlikle onay veren bir aile bakanlığı olan ülkede paylaşıldı. İnsan değil ama kedi olan çocuğumun vedası sonrasında paylaşıldı. Umut hâlâ baki olsa da yorgunluk ve hüzün biraz daha fazla iken yani.
Figen Özal
